خود مراقبتی در دیابت

بیماری دیابت یک بیماری متابولیک است بیماریی که ایجاد اختلال در متابولیسم بدن  می کند و به عبارتی سوخت و ساز (متابولیسم) قند و چربی در بدن با اشکالات عدیده رو به رو می شودکه این منجر به افزایش قند و چربی می گردد.

از ویژگی این بیماری مزمن بودن(طولانی مدت بودن)و پیشرونده بودن آن است. این بیماری در اغلب موارد و تا آخر عمر همراه بیمار می باشد و درمان قطعی ندارد و ضمنا این احتمال وجود دارد که به دلیل پیشرونده بودن آن، شخصی که تا کنون با مقدار مشخصی انسولین یا قرص های پایین آورنده قند خون کاملا خوب بوده، حالا قندش کنترل نباشد و یا بیماری که تاکنون عوارض مرتبط با دیابت را نداشته، حالا دچار یکی از این عوارض گردد.

در دنیا حدود 8 درصد ودر ایران حدودا 9درصد افراد دچار دیابت هستند و مطالعات اخیر نشان می دهد که این میزان رو به افزایش است. به طوریکه در فاصله سالهای 2010 تا 2030 پیش بینی می شود که 69 درصد افراد بالغ در جوامع در حال توسعه با این بیماری دست به گریبان باشند و در صورت عدم پیگیری و درمان می تواند عوارض نا خوشایندی برای بیمار و خانواده و هزینه های قابل توجهی را بر دوش خانواده، جامعه و نظام سلامت تحمیل کند .

کنترل دیابت چگونه امکان پذیر است ؟

کنترل موفقیت آمیز دیابت نیازمند مراقبت طولانی مدت (و گاهی مادام العمر)از بیمار است و در این بین نقش بیمار به دلیل ضرورت مراقبت مستمر و جزء مهم درمان که همانا تغییر سبک زندگی می باشد در کنترل بیماری حتی از نقش تیم درمانی بی رنگ تر می باشد و لذا آموزش بیمار دیابتی در جهت توانمند سازی و افزایش مهارت خود کنترلی از اهمیت فوق العاده ای برخوردار است. تا جایی که بر اساس کتب مرجع درمان، حد اقل سالانه 12 ساعت آموزش برای هر فرد دیابتی در نظر گرفته شده است.

بیماران دیابتی  باید در بلند مدت سبک زندگی خود (بر نامه غذایی، میزان فعالیت فیزیکی و میزان استرس) را در جهت بهبود بیماری تغییر داده و به رژیم دارویی خود پایبند بمانند  و آموزش های کافی جهت انجام به موقع آزمایشات و علائم بروز عوارض دیابت را بگیرند  و هر چه سریعتر ظهور عوارض را شناسایی و با پزشک معالج خود درمیان بگذارند.

جای تعجب ندارد که بسیاری از بیماران در انجام امور مربوطه به بیمارستان مشکل داشته ودر نتیجه شرایط نامطلوبی را تجربه کنند .

زمانی که بیماران دیابتی در تنظیم اهداف درمانی و خود مراقبتی نقش محوری بازی کنند، احتمال بیشتری وجود داردکه به برنامه درمانی خود پایبند بمانند.

رویکرد مشارکتی در درمان بیماری دیابت :

رویکرد مشارکتی مناسب ترین راه درمان تمام بیماری های مزمن علی الخصوص دیابت در تمام دنیا می باشد. در این روش پزشک و بیمار هر دو مسئولیت تصمیم گیری و بر نامه ریزی درمانی را بر عهده دارند و هر دو طرف ضمن احترام به نظر یکدیگر، ارتباط پیوسته و مفیدی در جهت ارتقاء سطح سلامت بیمار و کفایت درمان با هم دارند.

در این رویکرد کادر درمان، اطلاعاتی را که بیمار نیاز داشته باشد در اختیار او قرار داده و در تنظیم اهداف و اولویت های درمانی به بیمار کمک می کند و توضیحات شفاف درباره روند درمان، نتایج آزمایشگاهی، فواید و عوارض جانبی داروهای مختلف را به آنها ارائه می دهند و از طرف دیگر بیماران، اطلاعاتی را که ازخود مراقبتی مثل”self monitoring blood glucose” یا تست قند خون در منزل و سایر اطلاعات آزمایشگاهی و علائم خاص بیماری خود در اختیار کادر درمان اعم از پزشک، پرستار، متخصص تغذیه، روانشناس و… برای تصمیم گیری بهتر در درمان قرار می دهد.