هموکروماتوز و دیابت
هموکروماتوز یعنی وقتی آهن زیادی در خون وجود دارد و این می‌تواند منجر به دیابت شود. این نوع دیابت دیابت نوع 2 است و مانند دیابت نوع 1 است. دیابت ثانویه زمانی اتفاق می‌افتد که دیابت به دلیل بیماری دیگری اتفاق بیفتد، مانند هموکروماتوز. شما ممکن است همچنین هموکروماتوز را “دیابت برنزی” بشنوید. این به دلیل تغییر رنگ پوست ناشی از بیماری است.
در ادامه به چیستی و علائم و عوارض این بیماری و ارتباط آن با دیابت خواهیم پرداخت.
هموکروماتوز چیست؟
هموکروماتوز یک بیماری ارثی است که باعث افزایش سطح آهن در بدن می شود. این آهن اضافه است و باعث می شود که دائما خسته شوید و بی دلیل وزن کم کنید. هر دوی این علائم همچنین علائم دیابت نیز هستند، اما این به این معنی نیست که شما از قبل به دیابت مبتلا هستید. اگر تغییراتی از این قبیل احساس کردید، باید با پزشک خود صحبت کنید.
علائم دیگر هموکروماتوز شامل از دست دادن وزن، درد مفاصل و ضعف عمومی است.
تجمع آهن در بدن شما یک فرآیند آهسته است. اما اگر آن را درمان نکنید، ممکن است این بیماری باعث آسیب به بخش هایی از بدن شما مانند پانکراس می شود. آسیب به پانکراس علت ایجاد دیابت توسط این بیماری است.
هموکروماتوز باعث می‌شود که بدن شما از غذا بیشتر از اندازه آهن جذب کند. این آهن اضافی در اعضایی مانند پانکراس ذخیره می‌شود. سپس به پانکراس آسیب می‌زند و در نتیجه این عضو نمی تواند انسولین را به درستی تولید کند. و بدن انسان برای ورود گلوکز به سلول به انسولین نیاز دارد. افرادی که دیابت خود را درمان نکرده‌اند، مقدار زیادی گلوکز در خون خود دارند زیرا انسولین کافی ندارند.
پس افزایش آهن در خونتون می‌تونه به پانکراستون آسیب بزنه. این به این معنیه که بدن نمی‌تونه انسولین رو به درستی تولید کنه و به همبن صورته که دیابت ثانویه به دلیل هموکروماتوز ایجاد میشه.
اگر هر گونه علائم دیابت را مشاهده کردید، باید در اسرع وقت با پزشک خود صحبت کنید. به دنبال مواردی مانند:
- پر ادراری – تکرر ادرار
- پرنوشی- تشنگی بیش از حد
- احساس خستگی بیشتر از معمول
- کاهش وزن بدون تلاش
- خارش و یا عفونت در ناحیه تناسلی
- تاخیر در بهبود زخم ها و بریدگی ها
- تاری دید
علائم
زمانی رخ می دهند که آهن برای مدت طولانی در بدن انباشته شود. علائم متفاوتی دارد : خستگی، مشکلات مفصلی، تغییر رنگ پوست، مشکلات قلبی، اختلالات هورمونی مانند دیابت… هر بیمار می تواند علائم متفاوتی داشته باشد و شدت علائم از فردی به فرد دیگر متفاوت است.
اضافه بودن آهن اغلب در کبد اتفاق می افتد و در نتیجه اختلالات کبدی ایجاد می شود. این می تواند خود را به صورت بزرگ شدن کبد و اختلال در ارزش های کبدی هنگام خون گیری نشان دهد. عدم تشخیص به موقع هموکروماتوز می تواند باعث آسیب دائمی به کبد شود که به عنوان فیبروز یا سیروز شناخته می شود.
سایر اندام ها نیز می توانند در اشکال پیشرفته تر هموکروماتوز تحت تأثیر قرار گیرند که منجر به مشکلات زیر می شود: دیابت، مشکلات قلبی، نوسانات هورمونی به عنوان مثال، از دست دادن میل جنسی، ناتوانی جنسی یا یائسگی زودرس و کاهش عملکرد غده تیروئید (کم کاری تیروئید).
تشخیص
اگر مشکوک به هموکروماتوز باشید، پزشک نمونه خونی برای اندازه گیری مقادیر «فریتین» و «اشباع ترانسفرین» در خون شما، از جمله موارد دیگر، می گیرد. فریتین نشان دهنده مقدار آهن در بدن است و اشباع ترانسفرین معیاری برای اندازه گیری میزان آهن در خون است. اگر این مقادیر افزایش یافته و علت دیگری پیدا نشود (مثلاً کبد چرب، التهاب، مصرف الکل)، آزمایش خون ژنتیکی (تست DNA یا آزمایش وراثت) انجام خواهد شد. آزمایش DNA نشان می دهد که آیا در ژن هموکروماتوز نقص وجود دارد و آیا فرد مورد نظر هموکروماتوز ارثی دارد یا خیر.
سابقه خانوادگی
هنگامی که یک بیمار مبتلا به اضافه بار آهن تشخیص داده می شود، به این معنی است که والدین، خواهر و برادر و فرزندان او نیز ممکن است هموکروماتوز داشته باشند. این بدان معناست که می توان آزمایش ژنتیکی نیز روی آنها انجام داد. ما این آزمایش را از سن 18 سالگی و پس از توضیح کافی عواقب یک آزمایش غیر طبیعی DNA توصیه می کنیم.
درمان هموکروماتوز
اگر هموکروماتوز تشخیص داده شود، پزشک از شما می‌خواهد که برای دفع به مراکز انتقال خون بروید. شما حدود 500 میلی لیتر خون در بیمارستان خواهید گرفت. با این روش آهن از بدن شما خارج می شود.
دفعات دفع از فردی به فرد دیگر متفاوت است. بسته به مقدار خون، در ابتدا این کار هر هفته تا هر دو هفته یکبار انجام می شود. هنگامی که پارامترهای آهن در خون عادی شود، دفعات دفع آن به تدریج به یک دفع در ماه یا هر سه تا چهار ماه یکبار کاهش می یابد. بررسی مقادیر آهن و سایر مقادیر خون، همراه با تخلیه، اطمینان حاصل می کند که می توان دفعات دفع را در هر بار تنظیم کرد.
تخلیه با وارد کردن یک سوزن توخالی در رگ بازوی شما انجام می شود. این سوزن به یک کیسه جمع آوری متصل می شود. پس از دادن مقدار لازم خون، سوزن خارج می شود. به طور متوسط، خون گیری 30 تا 40 دقیقه طول می کشد.
اگر در بیماران مبتلا به هموکروماتوز آهن در کبد انباشته شده باشد و فرد مورد نظر از قبل آنتی بادی برای این بیماری ها نداشته باشد، بهتر است واکسن های هپاتیت A و B را تزریق کند.
نحوه پیشگیری از دیابت ناشی از هموکروماتوز
درمان هموکروماتوز بهترین راه برای پیشگیری از ابتلا به دیابت است. با کاهش آهن در بدن شما، احتمال آسیب دیدن به پانکراس کمتر است.
انواع مختلفی از درمان هموکروماتوز وجود دارد. نخستین درمان فلبوتومی است و شامل خروج خون برای کاهش سطح آهن در بدن شما می‌شود. درمان شیلیشن نوع دیگری از درمان است. این زمانی اتفاق می‌افتد که برای کاهش سطح آهن در بدن دارو مصرف می کنید.
شما ممکن است همچنین به عنوان بخشی از طرح درمان مشاوره در مورد رژیم غذایی دریافت کنید. این تغییرات شامل اجتناب از برخی مکمل هایی مانند ویتامین C و آهن است.
در صورت ابتلا به دیابت چه کاری باید انجام دهید؟
تشخیص دیابت می‌تواند در ابتدا یک شوک بزرگ باشد. عادی است که انواع احساسات را تجربه کنید، از جمله سختی در قبول تشخیص. چیز مهم این است که به یاد داشته باشید که تنها نیستید.
اولین چیزی که اتفاق می افتد این است که شما فرصتی برای صحبت با یک حرفه ای در زمینه بهداشت دارید. آن ها به شما گزینه های درمانی و معنی دیابت شما رو توضیح می دهند. درمان شما ممکن است شامل رژیم غذایی و ورزش، قرص یا انسولین باشد.
هموکروماتوز ارثی (بار مادرزادی و ارثی اضافه بار آهن) وضعیتی است که در آن بدن آهن بیش از حد از رژیم غذایی جذب می کند و در نتیجه آهن اضافی در بدن ایجاد می شود. تشخیص به موقع مهم است، زیرا آهن بیش از حد می تواند باعث علائم مختلف و آسیب اندام شود.
پاسخ دهید