کفش و جوراب مناسب برای بیماران دیابتی : هر نوع جراحت یا آسیب به پای بیماران دیابتی باعث نگرانی هایی می شود، اما زخم ها آسیب هایی هستند که اگر تشخیص داده نشوند و درمان نشوند مشکلات متعددی را در بر خواهند داشت .در بدترین حالت، عوارض پا می تواند منجر به قطع عضو شود.بنابراین بایستی عواملی که سبب جلوگیری از زخم پای دیابتی می شود را بشناسیم و آن عوامل را کنترل کنیم . یکی از مهم ترین اقدامات برای پیشگیری از بروز زخم پای دیابتی، تهیه و استفاده از کفش و جوراب مناسب است.

معیارهای یک کفش مناسب برای افراد دیابتی

1. وقتی نوبت انتخاب کفش می رسد، عوامل مهمی وجود دارند که باید به آنها توجه داشت مثلا این که آیا افراد دیابتی هیچ گونه علامت غیرعادی یا دفرمه ای در کف پاهایشان دارند؟ آیا زخم یا تاولی در پا وجود دارد؟
2. کفشی بخرید که از چرم نرم ساخته شده باشد و پاشنه آن نرم باشد.کفش های چرمی گزینه مناسبی هستند، چرا که کاملا شکل پا را به خود گرفته و اجازه می‌دهند پای شما نفس بکشد. کفش های از جنس کتان هم مناسب هستند.
3. در وسط روز کفش بخرید، در این ساعات، پاها کمی ورم دارند و اگر در کفشی که در این زمان خریداری می کنید، احساس راحتی نمایید، معمولا تمام مدت روز در آن راحت خواهید بود.
4. بهتر است فاصله بین بلندترین انگشت پا و نوک کفش نیمی از عرض انگشت شست پایتان باشدتا پا تحت فشار نباشد.
5. هنگام پوشیدن کفش، حتما جوراب بپوشید.
6. هنگام خرید کفش هر دو کفش را در حالت ایستاده امتحان کنید.
7. بهتر است که کفش بند دار باشد تا بتوان اندازه آن را تنظیم نمود.
8. کفش ها باید کاملا اندازه پا بوده و پنجه پهنی داشته باشند تا انگشتان پا به‌راحتی در آن قرار گیرند.
9. برای اولین بار به مدت 1-2 ساعت کفش های جدیدتان را بپوشید و سپس پاهای خود را چک کنید و ببینید بریدگی یا تاول دارد یا نه. روز بعد، آن ها را 4-3 ساعت بپوشید تا مطمئن شوید که پاهای شما تحت فشار نباشد.
10. بیماران دیابتی با کنترل قند خون و پاهای سالم می توانند کفش های معمولی بپوشند. متخصصان همه بیماران دیابتی را ترغیب می کنند که هر روز به دقت پاهای خود را با دقت چک کنند، تاول ها، زخم ها، قرمزی، بریدگی، تورم، ناخن به داخل گوشت رفته و سایر اختلالات غیرعادی را باید به پزشک خود گزارش دهند.
11. در صورت امکان حتما کفش سفارشی مخصوص تهیه کنید.

فاکتورهای یک کفش نامناسب برای افراد دیابتی

1.  کفش های  انگشتی: این کفش ها  انگشتان پا را در معرض آسیب قرار می دهند و بندی که بین انگشتان پا قرار می گیرد می تواند باعث ایجاد تاول یا تحریک شود. بیشتر، این کفش ها را در استخرها می پوشند .همچنین افراد دیابتی نباید پابرهنه راه بروند زیرا پاهایشان در معرض آسیب قرار می گیرد، بنابراین بهتر است از یک دمپایی راحت استفاده کنند.
2. کفش‌های سفت و کفش‌هایی که فرد در آنها احساس راحتی نمی‌کند و یا پاها را زخم می کند و نیز کفش هایی که اندازه پا نیستند را نباید پوشید.
3. در صورت وجود هر گونه بدشکلی در پا مثل کف پای صاف، انگشت چکشی، پینه پشت پا و … بهتر است از کفش های طبی یا مخصوص استفاده نمایید.
4. در صورتی که هر گونه زخم، تاول، قرمزی در پاها می‌بینید (در اثر کفش) و یا حتی دردی در پای خود حس می‌کنید، بلافاصله کفش جدیدی خریداری کرده و هرگز از کفش های قدیمی خود استفاده نکنید.
5. پاشنه کفش معمولی باشد. پوشیدن کفش های دارای پاشنه بلندتر از 5 سانتی متر توصیه نمی شود. برای زنان دیابتی با سلامت کف پای خوب و بدون مشکل یا مشکلات خیلی کم، پوشیدن کفش های پاشنه بلند مشکلی ندارد آنها می توانند این کفش های پاشنه دار را در مدت زمان های کم بپوشند اما زنان در معرض خطر بالاتر مشکلات ِکف پا باید از پاشنه های بلند اجتناب کنند.

فاکتورهای تعویض کفش نامناسب

• پاشنه کفش در یک طرف پایین رفته باشد.
• کف پاشنه کفش فرسوده شده باشد.
• آستر داخلی کفش پاره شده باشد.

فاکتورهای جوراب مناسب برای افراد دیابتی

• جوراب نخی یا کتان با کش مناسب و رنگ سفید یا روشن، از مهمترین ویژگی های جوراب بیماران دیابتی است.
•  جوراب‌هایی که یک سانتی‌متر بلندتر از بزرگ ترین انگشتان پاها باشد، مناسب تر هستند.
• جوراب‌های کشی، نایلونی و جوراب هایی که دارای لبه‌های کشی و سفت هستند، نامناسب می باشند.
•  جوراب هایی که داخلشان درز دارند، مناسب نیستند.

 اصول مراقبت از پا

1. روزی یک بار، پاها را با آب ولرم و صابون معمولی بشویید.
2. بعد از شستشو، پاها و مخصوصا بین انگشتان را کاملا خشک نمایند.
3. دمای آب را قبل از شستشو کنترل کنید تا داغ نباشد.
4. از قرار دادن پاها در آب نمک خودداری کنید.
5. برای نرم و لطیف نگه داشتن پا، می توانید از لوسیون و مواد چرب کننده معمول استفاده کنید. گاهی یک ترک کوچک در پاشنه پا، مشکلات جدی پا و قطع عضو را باعث می شود.
6. هرگز بدون جوراب کفش نپوشید.
7. در منزل از کفش روفرشی استفاده نمایید.
8. سعی کنید ناخن ها را صاف کوتاه کنید تا گوشه ناخنتان داخل پا فرو نرود و مد نظر داشته باشید بعد از استحمام و یا در زمان مرطوب بودن پا این کار را انجام دهید.
9. قبل از پوشیدن کفش، داخل آن را بررسی کنید تا سنگریزه و یا خرده های کنده شده کفی کفش در آن نباشد، زیرا ممکن است هنگام راه رفتن مرتبا به کف پایتان مالیده شده و باعث تاول و یا زخم شود.
10. جوراب‌ها و کفش‌های خود را هر روز عوض کرده، حداقل دو جفت کفش داشته باشید و هر روز کفش خود را عوض کنید.

نویسنده : دکتر سحر اسماعیلی