عفونت زخم پس از جراحی

زخم جراحی

زخم جراحی یکی از رایج ترین زخم ها محسوب می شود، زخم های جراحی، زخم هایی هستند که در پی برش پوست و بافت ها، در طی عمل جراحی به وجود می آیند. این زخم ها متفاوت هستند که معمولا بیشتر آن ها پس از اتمام جراحی با بخیه بسته می شوند اما در شرایطی نیز ممکن است به عفونت زخم نیز منجر شوند.

زخم جراحی برش یا بریدگی است که در طی جراحی توسط جراح بر روی پوست ایجاد می‌شود. اندازه زخم جراحی بسته به محل و نوع عمل جراحی متفاوت است. معمولاً بعد از اتمام عمل جراحی، جراح لبه های بریده شده را بهم می‌رساند و آنها را با بخیه فیکس می‌کند. اما در بعضی موارد محل جراحی برای درمان باید باز بمانند.

انواع زخم جراحی

زخم جراحی می تواند به یکی از چهار دسته زیر تقسیم شود. این دسته بندی ها بستگی به میزان آلوده یا پاک بودن زخم، خطر عفونت و قسمتی از بدن که زخم بر روی آن است، دارد.

• دسته اول

این دسته از زخم ها پاک هستند و نشانه های عفونت و التهاب در این نوع از زخم ها دیده نمی شود. زخم های دسته اول معمولا شامل زخم چشم، زخم های سطحی پوست و زخم های عروقی می باشد.

• دسته دوم

دسته دوم از زخم جراحی، با اینکه تمیز هستند اما خطر ابتلا به عفونت در آن ها بیشتر از دسته اول است. این نوع زخم ها علائم عفونت را ندارند اما به علت موقعیت مکانی، خطر ابتلا به عفونت در آنها افزایش می یابد. به عنوان مثال: زخم های جراحی در دستگاه گوارش ممکن است در معرض خطر ابتلا به عفونت قرار گیرد.

• دسته سوم

زخم جراحی که در آن یک جسم خارجی در تماس با پوست قرار دارد، دارای خطر بالایی از عفونت است و یک زخم آلوده محسوب می شود. به عنوان مثال: زخم ناشی از گلوله ممکن است پوست اطراف محل زخم را آلوده کند.

• دسته چهارم

این دسته از زخم ها آلوده محسوب می شوند. و به آن زخم آلوده یا زخم عفونی نیز می گویند. به عنوان مثال: زخم های که در معرض مواد مدفوع قرار می گیرد.

علت عفونت زخم جراحی

عفونت زخم جراحی ممکن است به دلایل زیر رخ دهد:

• میکروب هایی که به طور طبیعی روی پوست شما وجود دارند و وارد زخم جراحی می شوند.
• میکروب هایی که داخل بدن و یا بر روی اندامی که جراحی بر روی آن انجام شده قرار دارند.
• میکروب های موجود در هوا
• دست های آلوده پرستار یا دستیار جراح
• ابزار جراحی آلوده

شما ممکن است در معرض خطر عفونت زخم جراحی قرار داشته باشید اگر:

• دیابت کنترل نشده داشته باشید.
• مشکلات در سیستم ایمنی خود داشته باشید.
• دچار اضافه وزن بوده و یا چاق باشید.
• سیگار بکشید.
• از کورتیکواستروئیدهایی چون پردنیزون استفاده کنید.
• جراحی بیش از دو ساعت داشته باشید.

عفونت زخم جراحی در سطوح مختلف ایجاد می شود:

• سطحی: عفونت زخم تنها در ناحیه پوستی است.
• عمیق: عفونت زخم به نواحی عمیق تر از پوست راه یافته و ماهیچه و بافت رسیده است.
• اندامی/ فضایی: عفونت زخم عمیق است و اندام و فضایی که جراحی در آن انجام شده را درگیر کرده است.

درمان عفونت زخم جراحی

آنتی بیوتیک ها معمولا برای درمان عفونت زخم جراحی به کار می روند. در برخی مواقع، شما ممکن است برای درمان عفونت زخم جراحی به انجام جراحی دیگری نیاز داشته باشید.

آنتی بیوتیک ها

درمان عفونت زخم جراحی را می توان با آنتی بیوتیک ها آغاز کرد. مدت زمانی که برای مصرف آنتی بیوتیک ها به منظور درمان عفونت توصیه می شود برای بیماران مختلف متفاوت است اما عموما دوره درمان حداقل یک هفته است. شما ممکن است آنتی بیوتیک درمانی برای عفونت زخم جراحی را با آنتی بیوتیک های وریدی آغاز کرده و سپس از قرص ها برای کامل کردن درمان استفاده کنید. حتی اگر بعد از مصرف این داروها احساس بهتری داشتید، دوره درمان با آنتی بیوتیک ها را کامل کنید.

در برخی مواقع برای تجویز آنتی بیوتیک مناسب، چرک ترشح شده ناشی از عفونت زخم جراحی مورد آزمایش قرار می گیرد. درمان عفونت زخم ناشی از MRSA با نوع خاصی از آنتی بیوتیک ها انجام می شود.

جراحی تهاجمی

در برخی مواقع، جراح برای درمان عفونت زخم  به انجام جراحی دیگری نیاز دارد. این جراحی به عنوان راهی برای درمان عفونت زخم ، ممکن است در اتاق عمل و یا اتاقی که در آن بستری هستید انجام شود. در این جراحی برای درمان عفونت زخم اقدامات زیر انجام می گیرند:

• باز کردن زخم با استفاده از چاقوی کوچک جراحی
• انجام تست هایی بر روی پوست و بافت زخم به منظور بررسی وجود عفونت و تعیین نوع آنتی بیوتیک مناسب برای درمان عفونت زخم
• تخلیه زخم با برداشت بافت عفونی یا مرده در زخم
• شستشوی زخم با آب نمک (محلول سالین)
• تخلیه کیسه چرک زخم
• بستن زخم با نوارهایی از باند های آغشته به سالین

مراقبت از زخم جراحی

زخم جراحی ممکن است به تمیز کردن و تعویض مرتب پانسمان نیاز داشته باشد. این کار ممکن است توسط پرستار و یا خود شما انجام شود و اگر خودتان این کار را انجام می دهید نکات زیر را در نظر داشته باشید:

• پانسمان و باند قبلی را بردارید. شما می توانید پانسمان زخم  را مرطوب کنید تا باند به راحتی جدا شود.
• زخم را تمیز کنید.
• یک پانسمان جدید و تمیز بر روی زخم  قرار دهید و باند را ببندید.
• برای کمک به بهبودی عفونت زخم ، شما می توانید از پانسمان وکیوم استفاده کنید. این پانسمان جریان خون به زخم را افزایش داده و به بهبودی آن را تسریع می بخشد.

تمیز شدن زخم، بهبودی عفونت زخم و در نهایت رفع کامل آن ممکن است به روزها، هفته ها و حتی ماه ها زمان نیاز داشته باشد. اگر زخم به خودی خود بسته نشود، شما ممکن است به پیوند پوست یا جراحی فلپ عضله برای بستن زخم نیاز پیدا کنید. اگر به جراحی فلپ ماهیچه نیاز باشد، جراح بخشی از بافت ماهیچه ای را از شانه؛ باسن یا بالای سینه برداشته و بر روی زخم قرار می دهد. این جراحی تا زمانی که عفونت زخم برطرف نشده است انجام نمی گیرد.

چه زمان باید به متخصص بیماری های عفونی مراجعه کرد؟

در صورتی که متوجه علائم عفونت زخم در محل جراحی خود شدید به متخصص عفونی مراجعه کنید. علائم عفونت عبارتند از:

• چرک کردن یا ترشح
• بوی بد که از زخم متصاعد می شود.
• تب و لرز
• داغ شدن زخم
• قرمزی
• درد یا حس
• اسیت به لمس

علائم عفونت پس از جراحی

نشانه‌های بالینی عفونت‌های پس از عمل بسته به سیستم ایمنی بدن بیمار، عمق و شدت عفونت می تواند متفاوت باشد.

علائم عفونت سیستمیک

عفونت سیستمیک عفونتی است که در بدن حرکت می‌کند. بارزترین علائم آن شامل:

• احساس خستگی

احساس خستگی و کسالت بعد از همه انواع جراحی رخ می‌دهد. در حالت طبیعی این خستگی کم‌کم کاهش پیدا می‌کند و برطرف می‌شود. ولی در کسانی که دچار عفونت پس از جراحی شده‌اند احساس کسالت بعد از چند روز بهبودی به طور ناگهانی بر می‌گردد. در این حالت بیمار بیش از حد می‌خوابد و حوصله انجام کارهای عادی را ندارد.

• تب

افراد مبتلا به عفونت احساس تب و لرز دارند. اشتهای بیمار کاهش پیدا می‌کند و به همین دلیل دچار کم آبی و سردرد خواهد شد. البته تب با درجه کم در روزهای اول بعد از جراحی شایع است ولی تب با دمای بالا و طولانی مدت نشانه عفونت خواهد بود.

• احساس درد و سوزش هنگام ادرار کردن

عفونت ادراری یکی از شایع‌ترین مشکلات پس از عمل است. سوزش ادرار، تکرر ادرار و درد پایین شکم می‌تواند نشان دهنده وجود مشکلی در دستگاه ادراری باشد.

علائم عفونت در محل برش

• گرما در محل برش

اگر هنگام لمس کردن محل برش، گرما حس شود، یعنی عفونت وجود دارد و سلول‌های بدن در آن نقطه در حال مبارزه با آن هستند.

• تورم و سخت شدن محل برش

در صورتی که بافت زیر برش عفونی و ملتهب شود ممکن است محل برش شروع به سفت شدن کند. گاهی این حالت همراه با تورم است.

• قرمزی

امکان قرمز شدن محل برش جراحی و یا دیده شدن رگه های قرمز در پوست اطراف زخم وجود دارد. بعضی از این قرمزی‌ها برای بعد از عمل طبیعی هستند و به مرور زمان برطرف می‌شوند اما اگر این قرمزی‌ها شدت پیدا کرد، نشان دهنده عفونت است.

• ترشح چرک از محل جراحی

گاهی بر اثر عفونت ترشحاتی بد بو به رنگ‌های متمایل به قرمز یا سبز، سفید و زرد از محل جراحی بیرون می‌زند.

• درد

هم‌زمان با بهبودی پس از جراحی میزان درد کاهش پیدا می‌کند اما اگر سطح درد بدون دلیل مشخصی افزایش پیدا کرد ممکن است نشانه عفونت باشد.

ارتباط احتمال عفونت با بزرگی جراحی

پیشرفت جراحی تا حد زیادی مدیون کشف و اختراع راه هایی است که با استفاده از آن بتوان مانع از ایجاد عفونت بعد از جراحی شد. در هر عمل جراحی هر چند کوچک خطر ایجاد عفونت وجود دارد.

البته اعمال کوچک مانند وارد کردن سوزن در مفصل برای خارج کرد مایع مفصلی احتمال ایجاد عفونت کمی دارد و در اعمال جراحی بزرگی که شکاف جراحی وسیع بوده و زخم مدت بیشتر باز میماند احتمال عفونت بیشتر است.

در اعمال جراحی که جسمی خارجی مانند پیچ یا پلاک یا مفصل مصنوعی در داخل بدن باقی میماند خطر عفونت بیشتر است. پیشگیری از عفونت از مهمترین بخش های هر عمل جراحی است و تمامی پرسنل درمانی باید اقداماتی را لحاظ کنند تا احتمال ایجاد عفونت را به حداقل برسانند.