سندروم خستگی مزمن و دیابت

سندروم خستگی مزمن زندگی روزمره فرد را به طور قابل توجهی مختل می‌کند. افراد مبتلا به این نوع خستگی، بدون اینکه لزوما به اندازه‌ی مشخصی فعالیت کنند، از همان مقدار انرژی مشخص استفاده می‌کنند. به عنوان مثال پیاده‌روی تا اتومبیل می‌تواند تمام انرژی فرد را از بین ببرد.

علل بروز

سندروم خستگی مزمن احتمالا ناشی از التهاب است. این التهاب ، متابولیسم عضلانی فرد را مختل می کند. در دیابت که بر قند خون فرد (گلوکز) و تولید انسولین پانکراس تأثیر می‌گذارد، نیز می‌تواند نشانگرهای التهابی پیدا کرد.
سندروم خستگی مزمن، (CFS) نوعی اختلال پیچیده‌ای است که با خستگی شدید مشخص می‌شود و هیچ علت مشخصی ندارد. سندروم خستگی مزمن با هیچ بیماری پزشکی قابل توضیح نیست. ممکن است خستگی با فعالیت جسمی یا روانی بدتر شود اما با استراحت بهبود نیابد. علت سندروم خستگی مزمن ناشناخته است، اگرچه تئوری‌های بسیاری مانند عفونت‌های ویروسی تا استرس روانی در مورد آن وجود دارد.

سندروم خستگی مزمن

سندروم خستگی مزمن پيامدی از استرس مزمن طولانی‌مدت است که حداقل طی شش ماه بدون بهبود کافی به طول انجامیده باشد. این وضعیت را قبلاً به نام «فرسودگی شغلی» می‌نامیدند و حاکی از این است که فشار بالای مغز از حد تجاوز می‌کند و استرس ناسالم می‌گردد.

سندروم خستگی مزمن را به سه مرحله تقسیم کرده‌اند.

مرحله اول

مرحله نخست را «علائم ابتدائی» میگویند که علائم فشار روانی و جسمی را سبب می‌گردد ولی بیمار بازهم می‌تواند از عهده کارهای روزمره خود برآید. اکثریت مردم بعد از بروز این‌گونه علائم به این نتیجه می‌رسند که علائم ناشی از استرس زیاد است و شیوهٔ زندگی خود را تغییر می‌دهند.

مرحله دوم

اما اگر درصدد چاره‌جویی این‌گونه وضعیت برنیاید، احتمال ورود به «مرحلهٔ اضطراری» وجود دارد. این مرحله اکثراً زود و ناگهان رخ می‌دهد. ازآنجاکه بیمار غیرفعال می‌گردد، این مرحله ممکن است تا چندین هفته به طول انجامد. برای بیمار شاید برخاستن از بستر، واضح فکر کردن یا تمرکز کردن از کارهای سخت و ناممکن باشد و قابلیت انجام چندین کار موازی با همدیگر از بین می‌رود. در این مرحله ممکن است بیمار احساس بیچارگی و پانیک داشته باشد که شاید با افسردگی اشتباه شود.

مرحله سوم

مرحلهٔ سوم را «مرحلهٔ بهبود» می‌نامند. در این مرحله بیمار توانایی‌های خود را تدریجاً بازمی‌گرداند ولی هنوز بسیار خسته، حساس در برابر فشار عصبی است و در تمرکز و حافظه دچار مشکل هست. بیمار به‌مرورزمان در مرحلهٔ بهبود، توانایی خود را بازمی‌یابد و سعی می‌کند در کارهای زندگی روزمره خود دوباره فعالیت و کارکرد نرمال داشته باشد. اختلال سندروم خستگی مزمن همیشه حساسیت بالا در برابر استرس یا فشار عصبی را بجا می‌گذارد، حتی بعدازآنکه سایر علائم از بین رفته باشند.

دلایل احتمالی خستگی

نوسان میزان قندخون اغلب به عنوان اولین عامل خستگی در دیابت در نظر گرفته می‌شود. اما محققان در مطالعه‌ای که روی ۱۵۵ بزرگسال مبتلا به دیابت نوع ۲ صورت گرفته بیان کرده‌اند که قندخون تنها در ۷ درصد از شرکت کنندگان عامل خستگی است. یافته‌های این مطالعه نشان می‌دهد که خستگی دیابت ممکن است لزوماً با خود بیماری ارتباط نداشته باشد، اما شاید با سایر علائم دیابت مرتبط باشد.

عوامل مرتبط با دیابت که میتوانند در ایجاد خستگی نقش داشته باشند:

• التهاب گسترده
• افسردگی
• بی‌خوابی یا پایین بودن کیفیت خواب
• کم‌کاری تیروئید
• سطح تستوسترون پایین در مردان
• نارسایی کلیه
• عوارض جانبی دارو
• حذف وعده‌های غذایی
• عدم فعالیت بدنی
• تغذیه ضعیف
• عدم حمایت اجتماعی

درمان سندروم خستگی مزمن

درمان هر دو بیماری دیابت و خستگی زمانی که به شکل متحد و باهم درمان شوند موفق‌تر از درمان جداگانه‌ی آنها خواهد بود. عادات سالم زندگی، حمایت اجتماعی و روش‌های روان درمانی می‌توانند همزمان بر دیابت و خستگی تأثیر بگذارند.

• تغییر سبک زندگی

عادات و سبک زندگی سالم پایه‌های سلامت است. این موارد شامل ورزش منظم، تغذیه و کنترل وزن است که می توانند ضمن کنترل قندخون به افزایش انرژی کمک کند. طبق یک مطالعه در سال ۲۰۱۲ ، ارتباط معنی‌داری میان میزان بالای توده بدنی (BMI) و خستگی در زنان مبتلا به دیابت نوع ۲ وجود دارد. ورزش منظم در وهله اول خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ را کاهش می دهد.

اما طبق گفته‌ی انجمن دیابت آمریکا، ورزش کردن قبل از ابتلا به دیابت نیز می‌تواند به کنترل قندخون کمک کند. این انجمن حداقل ۲.۵ ساعت ورزش در هفته بدون ترک بیش از دو روز پشت سرهم آن را توصیه می‌کند. می‌توانید به این منظور ترکیبی از ایروبیک و تمرینات مقاومت و همچنین تمرینات تعادل و انعطاف‌پذیری مانند یوگا را امتحان کنید.

• حمایت اجتماعی

حمایت اجتماعی حوزه دیگری از تحقیقات است که مورد بررسی قرار می‌گیرد. یک مطالعه مورد اعتماد در سال ۲۰۱۳ که روی ۱،۶۵۷ فرد بزرگسال مبتلا به دیابت نوع ۲ صورت گرفت، ارتباط معناداری بین حمایت اجتماعی و خستگی دیابت پیدا کرده است. محققان دریافتند که حمایت خانواده و منابع دیگر از فرد باعث کاهش خستگی ناشی از دیابت می‌شود.

در این رابطه با خانواده خود صحبت کنید تا آنها از مدیریت و مراقبت‌های دیابت در شما پشتیبانی کنند. در هرزمانی که می‌توانید با دوستان خود به بیرون بروید. هنگامی که انرژی لازم برای این کار را دارید در سرگرمی‌های مورد علاقه خود شرکت کنید.

• سلامت روان

افسردگی در دیابت زیاد اتفاق می‌افتد. براساس مجله Current Diabetes Reports مبتلایان به دیابت، دو برابر بیشتر از افراد غیر مبتلا در معرض افسردگی هستند. این می‌تواند ناشی از تغییرات بیولوژیکی یا تغییرات روانی طولانی مدت در فرد بیمار باشد.

اگر سابقه‌ی ابتلا به افسردگی داشته‌اید، مصرف داروی ضدافسردگی ممکن است خواب شما را در شب مختل کند. می‌توانید با پزشک خود درباره‌ی امکان تغییر داروهای درمانی خود مشورت کنید تا خواب شما بهبود یابد. ورزش همچنین با افزایش سطح سروتونین می‌تواند به درمان افسردگی کمک کند. همچنین درصورت امکان از مشاوره گروهی یا راهنمایی‌های یک درمانگر بهره‌مند شوید.

• تغذیه

بررسی مواد غذایی که می‌خورید می‌تواند به مدیریت علائم کمک کند. از مصرف غذاها و مواد شیمیایی که به آن‌ها حساسیت دارید بپرهیزید. همچنین تقسیم وعده‌های غذایی در طول روز می‌تواند به شما در حفظ سطح انرژی کمک کرده و وعده‌های کمتر نیز می‌تواند در کنترل حالت تهوع که گاهی اوقات همراه با سندرم خستگی مزمن ایجاد می‌شود مؤثر باشد. برای کنترل سطح انرژی بهتر است از مصرف شکر، شیرینی‌ها و کافئین اجتناب کنید.

همان‌طور که گفته شد برای کم شدن عوارض سندروم خستگی مزمن و بهبود آن علاوه بر درمان‌های دارویی، تغذیه نیز بی‌تأثیر نیست و بیمار هم باید تحت نظر پزشک متخصص بوده تا راه‌های درمانی را طی کند و هم با متخصص تغذیه در ارتباط باشد تا با ارائه برنامه‌های غذایی مؤثر و مفید و همچنین مواد غذایی حاوی آنتی‌اکسیدان و منیزیم مسیر درمان برای او هموارتر شود.