جدیدترین گایدلاین‌های جهانی (ADA / IWGDF) در درمان زخم پای دیابتی (۲۰۲۴)

مقدمه: چرا گایدلاین‌های به‌روز مهم‌اند؟

زخم پای دیابتی یکی از جدی‌ترین عوارض دیابت است که در صورت عدم درمان صحیح، می‌تواند منجر به عفونت‌های گسترده و قطع عضو شود.
در سال‌های اخیر، گایدلاین‌های جهانی مانند ADA (انجمن دیابت آمریکا) و IWGDF (کارگروه بین‌المللی زخم پای دیابتی)، با هدف ارتقاء کیفیت درمان، به‌روزرسانی شده‌اند. آشنایی با این راهنماها نه‌تنها برای پزشکان، بلکه برای خود بیماران نیز ضروری است.

گایدلاین ADA در درمان زخم پای دیابتی

۱. غربالگری سالانه برای همه بیماران دیابتی

ADA توصیه می‌کند که بیماران دیابتی حداقل سالانه یک‌بار معاینه جامع پا انجام دهند. این معاینه شامل بررسی:

• حس لامسه (با مونوفیلامان)

• پالس‌های محیطی

• تغییرات پوستی و ناخنی

• دفورمیتی یا تغییر شکل پا

۲. طبقه‌بندی ریسک و آموزش

بیماران باید بر اساس سطح خطر زخم یا قطع عضو به گروه‌های کم‌ریسک تا پرریسک تقسیم شوند. آموزش روزمره در مورد بهداشت پا، کفش مناسب و نحوه معاینه روزانه نیز بخش مهمی از پیشگیری است.

۳. ارجاع به موقع به کلینیک تخصصی

در صورت مشاهده هرگونه زخم، عفونت، یا کاهش خون‌رسانی، بیمار باید فوراً به یک مرکز تخصصی مانند کلینیک زخم و دیابت ارمغان کرج ارجاع شود.

گایدلاین IWGDF: نگاهی علمی‌تر و تخصصی‌تر

۱. طبقه‌بندی زخم با سیستم PEDIS و SINBAD

IWGDF پیشنهاد می‌کند زخم‌ها از نظر:

• P: وجود پاتولوژی‌های عروقی

• E: وسعت و عمق زخم

• D: شدت عفونت

• I: وجود ایسکمی (کاهش خون‌رسانی)

• S: محل زخم
  ارزیابی و طبقه‌بندی شوند. این کار به انتخاب درمان مؤثرتر کمک می‌کند.

۲. دبریدمان: کلید اصلی درمان

دبریدمان به‌موقع (برداشتن بافت مرده یا عفونی) ضروری است. گایدلاین IWGDF انواع روش‌ها را پیشنهاد می‌دهد:

• جراحی

• مکانیکی

• آنزیمی

• بیولوژیکی (مانند استفاده از لارو درمانی)

۳. انتخاب پانسمان مناسب

IWGDF بر استفاده از پانسمان‌هایی با خاصیت حفظ رطوبت، ضدبیوفیلم یا نقره‌دار تأکید دارد. انتخاب پانسمان باید متناسب با مرحله زخم، ترشحات و عفونت باشد.

۴. درمان عفونت

مصرف آنتی‌بیوتیک فقط باید بر اساس نتیجه کشت باکتریایی زخم صورت گیرد و از تجویز بی‌رویه آن پرهیز شود.

۵. بررسی عروقی و اکسیژن‌رسانی

استفاده از تست ABI، Doppler و TCPO₂ برای ارزیابی خون‌رسانی به پا اهمیت زیادی دارد. در موارد ایسکمی، ارجاع به جراح عروق یا درمان‌های بازکننده رگ‌ها لازم است.

۶. اکسیژن‌تراپی هایپرباریک

در زخم‌های مزمن ایسکمیک که به درمان‌های اولیه پاسخ نمی‌دهند، اکسیژن‌تراپی پرفشار (HBOT) می‌تواند بهبود قابل توجهی ایجاد کند.

مقایسه گایدلاین‌های ADA و IWGDF

نقش کلینیک تخصصی در اجرای این گایدلاین‌ها

کلینیک درمان زخم و دیابت ارمغان کرج با بهره‌گیری از تیم متخصص و تجهیزات مدرن، تمامی اجزای این گایدلاین‌ها را در فرآیند درمان بیماران اجرا می‌کند:

• انجام دبریدمان تخصصی

• استفاده از پانسمان‌های پیشرفته (ضدعفونت، فوم، آلژینات و…)

• تست‌های ABI، Doppler و ارجاع به جراح عروق در موارد ایسکمی

• بهره‌گیری از اکسیژن‌تراپی و PRP در بیماران مقاوم به درمان

• آموزش خودمراقبتی به بیماران و خانواده‌ها

نتیجه‌گیری

پایبندی به گایدلاین‌های به‌روز جهانی، رمز موفقیت در درمان زخم پای دیابتی و جلوگیری از قطع عضو است. این گایدلاین‌ها نه‌تنها به پزشکان، بلکه به بیماران نیز مسیر روشن‌تری برای مدیریت بهتر زخم ارائه می‌دهند.

✅ اگر شما یا عزیزانتان با زخم پای دیابتی مواجه هستید، همین امروز برای ارزیابی تخصصی و آغاز درمان علمی به کلینیک ارمغان کرج مراجعه کنید.