فشارخون ثانویه

فشارخون بالا ثانویه فشار خون بالایی است که در اثر بیماری دیگری ایجاد می شود. این بیماری می تواند ناشی از شرایطی باشد که بر کلیه ها، شریان ها، قلب یا سیستم غدد درون ریز تأثیر می گذارد. فشار خون ثانویه می تواند در دوران بارداری نیز رخ دهد.

فشار خون ثانویه با نوع معمول فشار خون بالا (فشار خون اولیه ) متفاوت است که اغلب به آن فشار خون بالا گفته می شود.

درمان مناسب فشار خون ثانویه اغلب می تواند فشار خون بالا و شرایطی را که باعث آن می شود کنترل کند. درمان موثر خطر عوارض جدی – از جمله بیماری قلبی، نارسایی کلیه و سکته مغزی را کاهش می دهد.

علائم فشارخون ثانویه

مانند فشار خون اولیه، فشار خون ثانویه معمولاً علائم خاصی ندارد، حتی اگر فشار خون به سطوح خطرناکی رسیده باشد.

برای افرادی که فشار خون بالا تشخیص داده شده است، داشتن هر یک از این علائم ممکن است به معنای فشار خون ثانویه باشد:

• فشار خون بالا که به داروهای فشار خون پاسخ نمی دهد (فشار خون مقاوم)
• فشار خون بسیار بالا – فشار خون سیستولیک بیش از 180 میلی متر جیوه (میلی متر جیوه) یا فشار خون دیاستولیک بیش از 120 میلی متر جیوه (میلی متر جیوه)
• فشار خون بالا که دیگر به داروهایی که قبلاً فشار خون را کنترل می کردند پاسخ نمی دهد
• فشار خون بالا با شروع ناگهانی قبل از 30 سالگی یا بعد از 55 سالگی
• عدم وجود سابقه خانوادگی فشار خون بالا
• عدم چاقی

علل ایجاد فشارخون ثانویه

بسیاری از شرایط سلامتی می توانند باعث فشار خون ثانویه شوند. چندین بیماری کلیوی ممکن است باعث فشار خون ثانویه شوند، از جمله:

• عوارض دیابت (نفروپاتی دیابتی)

دیابت می تواند به سیستم فیلتر کلیه ها آسیب برساند که می تواند منجر به فشار خون بالا شود.
بیماری کلیه پلی‌کیستیک. در این بیماری ارثی، کیست در کلیه ها در عملکرد کلیه اختلال ایجاد می کند و می تواند فشار خون را افزایش دهد.
بیماری گلومرولی. کلیه ها مواد زائد و سدیم را با استفاده از فیلترهای کوچکی به نام گلومرول ها دفع می کنند. در بیماری گلومرولی، این فیلترها متورم می شوند. این ممکن است فشار خون را افزایش دهد.

• فشار خون رنواسکولار

این نوع فشار خون بالا در اثر باریک شدن (تنگی) یک یا هر دو شریان منتهی به کلیه ها ایجاد می شود.

فشار خون رنواسکولار اغلب توسط همان نوع پلاک های چربی ایجاد می شود که می تواند به شریان های کرونری (آترواسکلروز) یا وضعیت جداگانه ای که در آن عضله و بافت های فیبری دیواره شریان کلیوی ضخیم شده و به صورت حلقه ای سفت می شود (دیسپلازی فیبرومیسکولار) آسیب ببیند.

شرایط پزشکی که بر سطح هورمون تأثیر می گذارد نیز ممکن است باعث فشار خون ثانویه شود. این شرایط عبارتند از:

• سندرم کوشینگ

در این شرایط، داروهای کورتیکواستروئیدی ممکن است باعث فشار خون ثانویه شوند، یا فشار خون بالا ممکن است ناشی از تومور هیپوفیز یا عوامل دیگری باشد که باعث می شود غدد فوق کلیوی بیش از حد هورمون کورتیزول تولید کنند.

• آلدوسترونیسم

غدد فوق کلیوی بیش از حد هورمون آلدوسترون تولید می کنند. این باعث می شود کلیه ها نمک و آب را حفظ کنند و پتاسیم زیادی را از دست بدهند که باعث افزایش فشار خون می شود.

• پفئوکروموسیتوم

این تومور نادر که معمولا در غده فوق کلیوی یافت می شود، هورمون های آدرنالین و نورآدرنالین بیش از حد تولید می کند. داشتن این تومور می تواند منجر به فشار خون بالا در دراز مدت یا افزایش کوتاه مدت فشار خون شود.
مشکلات تیروئید هنگامی که غده تیروئید به اندازه کافی هورمون تیروئید تولید نمی کند (کم کاری تیروئید) یا هورمون تیروئید بیش از حد تولید می کند (پرکاری تیروئید)، فشار خون بالا می تواند منجر شود.

• پرکاری پاراتیروئید

غدد پاراتیروئید سطح کلسیم و فسفر را در بدن کنترل می کنند. اگر غدد بیش از حد هورمون پاراتیروئید ترشح کنند، مقدار کلسیم در خون افزایش می یابد – که باعث افزایش فشار خون می شود.
سایر علل احتمالی فشار خون ثانویه عبارتند از:

• کوآرکتاسیون آئورت

در این وضعیت، در بدو تولد، شریان اصلی بدن (آئورت) باریک می شود (کوآرکتاسیون). این کار قلب را مجبور می کند تا برای رساندن خون به آئورت و بقیه بدن، با شدت بیشتری پمپاژ کند. در نتیجه، فشار خون افزایش می یابد – به ویژه در بازوها.

• آپنه انسدادی خواب

در این وضعیت که اغلب با خروپف شدید مشخص می شود، تنفس به طور مکرر متوقف می شود و در طول خواب شروع می شود و باعث کمبود اکسیژن می شود.

دریافت نکردن اکسیژن کافی ممکن است به پوشش دیواره رگ های خونی آسیب برساند، که ممکن است کنترل فشار خون را برای رگ های خونی سخت تر کند. همچنین، آپنه خواب باعث می شود بخشی از سیستم عصبی بیش از حد فعال شده و مواد شیمیایی خاصی را آزاد کند که باعث افزایش فشار خون می شود.

همچنین بخوانید: آپنه انسدادی خواب

• چاقی

با افزایش وزن بدن، میزان جریان خون در بدن افزایش می یابد. این افزایش در جریان خون باعث افزایش فشار بر دیواره شریان ها می شود و فشار خون را افزایش می دهد. اضافه وزن همچنین ضربان قلب را افزایش می دهد و رگ های خونی را برای حرکت خون سخت تر می کند. علاوه بر این، رسوبات چربی می توانند مواد شیمیایی را آزاد کنند که باعث افزایش فشار خون می شود.

• بارداری

بارداری می تواند فشارخون بالا را بدتر کند یا باعث ایجاد فشار خون بالا شود (فشار خون یا پره اکلامپسی ناشی از بارداری).
داروها و مکمل ها. داروهای تجویزی مختلف – مانند مسکن‌ها، قرص‌های ضدبارداری، داروهای ضدافسردگی و داروهایی که بعد از پیوند عضو استفاده می‌شوند- می‌توانند باعث یا بدتر شدن فشار خون بالا در برخی افراد شوند.

برخی از داروهای ضد احتقان و مکمل های گیاهی، از جمله جینسینگ، شیرین بیان و افدرا (ma-huang) ممکن است همین اثر را داشته باشند. بسیاری از داروهای غیرقانونی مانند کوکائین و مت آمفتامین نیز فشار خون را افزایش می دهند.

عوامل خطر

بزرگترین عامل خطر برای ابتلا به فشارخون ثانویه داشتن یک وضعیت پزشکی است که می تواند باعث فشار خون بالا شود، مانند مشکلات کلیوی، شریان، قلب یا سیستم غدد درون ریز.

عوارض فشارخون ثانویه

فشار خون ثانویه می تواند شرایط پزشکی زمینه ای را که باعث فشارخون بالا می شود، بدتر کند. بدون درمان، فشار خون ثانویه می تواند منجر به سایر مشکلات سلامتی شود، مانند:

• آسیب به عروق

این می تواند منجر به سخت شدن و ضخیم شدن شریان ها (آترواسکلروز) شود که می تواند منجر به حمله قلبی، سکته مغزی یا سایر عوارض شود.
آنوریسم افزایش فشار خون می‌تواند باعث ضعیف شدن و برآمدگی رگ‌های خونی و تشکیل آنوریسم شود. اگر آنوریسم پاره شود، می تواند تهدید کننده زندگی باشد.

• نارسایی قلبی

برای پمپاژ خون در برابر فشار بالاتر در عروق، عضله قلب ضخیم می شود. در نهایت، عضله ضخیم شده ممکن است برای پمپاژ خون کافی برای رفع نیازهای بدن دچار مشکل شود، که می تواند منجر به نارسایی قلبی شود.

• رگ های خونی ضعیف و باریک در کلیه ها

این می تواند از عملکرد صحیح کلیه ها جلوگیری کند.

• ضخیم شدن، باریک شدن یا پاره شدن رگ های خونی در چشم

این می تواند منجر به از دست دادن بینایی شود.

• سندرم متابولیک

این سندرم مجموعه ای از اختلالات متابولیسم بدن است – از جمله افزایش دور کمر، تری گلیسیرید بالا، کلسترول لیپوپروتئین با چگالی بالا (HDL) (کلسترول “خوب”)، فشار خون بالا و سطح انسولین بالا. اگر فشار خون بالا دارید، احتمال ابتلا به سایر اجزای سندرم متابولیک بیشتر است. هرچه اجزای بیشتری داشته باشید، خطر ابتلا به دیابت، بیماری قلبی یا سکته بیشتر است.

همچنین بخوانید: دیابت و متابولیسم

• مشکل در حافظه یا درک

فشار خون بالا کنترل نشده همچنین ممکن است بر توانایی تفکر، به خاطر سپردن و یادگیری تأثیر بگذارد. مشکلات حافظه یا درک مفاهیم در افرادی که فشار خون بالا دارند شایع تر است.