دیابت و متابولیسم

متابولیسم افراد مبتلا به دیابت با متابولیسم افراد بدون دیابت متفاوت است. در دیابت نوع 2 اثر انسولین کاهش می یابد و در دیابت نوع 1 سطح انسولین در بدن بسیار پایین است. به همین دلیل، بیماران دیابتی نوع 1 نیاز به تحویل انسولین از روش های دیگر دارند. مقاومت به انسولین، شایع ترین در پیش دیابت. سندرم متابولیک و دیابت نوع 2، توانایی بدن برای متابولیسم گلوکز را مختل می کند.

در نتیجه قند خون افزایش می یابد، احتمال افزایش وزن بیشتر می شود و مقاومت به انسولین بیشتر می شود.

همچنین بخوانید: راهکارهای افزایش زخم در افراد دیابتی 

متابولیسم چیست؟

متابولیسم به واکنش های شیمیایی اطلاق می شود که در داخل سلول های موجودات زنده که برای زندگی ضروری هستند اتفاق می افتد.

فرآیند متابولیسم

متابولیسم افراد مبتلا به دیابت تقریباً مشابه متابولیسم افراد بدون دیابت است. تنها تفاوت در حجم و یا اثربخشی انسولین تولید شده توسط بدن است. فرآیند متابولیسم به شرح زیر است.

غذا مصرف می شود.

کربوهیدرات ها توسط بزاق و روده به گلوکز تجزیه می شوند.

گلوکز وارد جریان خون می شود.

پانکراس با ترشح انسولین ذخیره شده به حضور غذا پاسخ می دهد (پاسخ انسولین فاز 1)

انسولین اجازه می دهد تا گلوکز از خون وارد سلول های بدن شود – جایی که گلوکز می تواند برای سوخت استفاده شود. انسولین همچنین اجازه می دهد تا گلوکز توسط عضلات و کبد به عنوان گلیکوژن ذخیره شود در صورت نیاز، گلیکوژن ذخیره شده می تواند بعداً به عنوان گلوکز به خون بازگردد اگر گلوکز در خون باقی بماند، انسولین این گلوکز را به چربی اشباع شده بدن تبدیل می کند. پروتئین های موجود در وعده غذایی نیز تا حدودی به گلوکز تجزیه می شوند، با این حال، این روند بسیار کندتر از کربوهیدرات ها است. پس از آزادسازی اولیه انسولین در بدن، سلول های بتا در لوزالمعده شروع به تولید انسولین جدید می کنند که می تواند نیز آزاد شود. این به عنوان پاسخ انسولین فاز 2 شناخته می شود. اگر گلوکز از خون به نقطه ای برسد که سطح قند خون شروع به نزدیک شدن به سطح پایین کند، بدن گلوکاگون ترشح می کند. گلوکاگون برای تبدیل گلیکوژن ذخیره شده به گلوکز که در جریان خون آزاد می شود، عمل می کند.

متابولیسم در دیابت نوع 2 مرتبط با چاقی

افراد دارای اضافه وزن مبتلا به پیش دیابت یا دیابت نوع 2 معمولاً به طور قابل توجهی انسولین بیشتری نسبت به افراد غیر دیابتی تولید می کنند که ناشی از نسبت بالاتر چربی بدن به عضله است. دلیل این امر مقاومت به انسولین است، به این معنی که بدن نمی تواند به اندازه کافی از انسولین خود استفاده کند.

بنابراین منطقی است که بدن برای جبران انسولین بیشتری تولید کند. با این حال، فشار تولید این همه انسولین اضافی به این معنی است که سلول‌های بتا بیش از حد کار می‌کنند و به مرور زمان از کار می‌افتند. علاوه بر این، افزایش مقادیر انسولین در بدن باعث می‌شود که بدن به تدریج نسبت به آن مقاوم‌تر شود – می‌توان آن را مشابه نحوه تحمل معتادان به مواد مخدر در نظر گرفت.

متابولیسم در دیابت نوع 1

در دیابت نوع 1، عملکرد مناسب متابولیسم وابسته به تحویل انسولین است، معمولاً از طریق تزریق یا پمپ. انسولین کوتاه مدت (سریع الاثر) رفتاری مشابه با پاسخ انسولین فاز 1 و در درازمدت به روشی مشابه با پاسخ فاز 2 عمل می کند. اگر مقادیر صحیح انسولین تحویل داده شود و سرعت عمل انسولین با سرعت جذب گلوکز از وعده غذایی مطابقت داشته باشد، فرد مبتلا به نوع 1 می تواند به خوبی متابولیسم یک فرد غیر دیابتی را تکرار کند. با این حال، انجام این کار اغلب دشوار است و بنابراین مواقعی وجود خواهد داشت که قند خون بالا و پایین منجر می شود، که باید بر اساس آن توسط دیابتی ها درمان شود. از آنجایی که انسولین در ذخیره چربی بدن نقش دارد، افراد مبتلا به دیابت نوع 1 نیز می توانند مقاومت به انسولین ایجاد کنند که دیابت مضاعف نامیده می شود.

مقاومت به انسولین چگونه منجر به افزایش سطح قند خون می شود؟

اگر مقاومت به انسولین وجود داشته باشد، بنابراین اثربخشی فاز 1 پاسخ انسولین را کاهش می دهد (همانطور که در افراد غیر دیابتی بحث شد). لوزالمعده تمام انسولین خود را آزاد می کند، اما به احتمال زیاد کافی نخواهد بود زیرا انسولین کمتر موثر است.

برای مقابله با این، بدن باید به فاز 2 پاسخ انسولین خود تکیه کند، با این حال، مدتی طول می کشد و بنابراین در آن زمان، بدون انسولین کافی در دسترس، سطح قند خون در افراد دیابتی نوع 2 یا پیش دیابتی بسیار محتمل است. بالاتر از حد طبیعی افزایش یابد اگر وعده غذایی بعدی به اندازه کافی دور باشد، بدن ممکن است زمان کافی برای جبران و تولید انسولین جدید (فاز 2) کافی برای جبران و برگرداندن سطح قند خون به حالت عادی داشته باشد.

با این حال، همانطور که در بالا ذکر شد، این کار بر سلول‌های بتا فشار وارد می‌کند که می‌توانند از کار بیفتند، بنابراین تعداد سلول‌های فعال تولیدکننده انسولین را کاهش می‌دهند، بنابراین توانایی تولید انسولین را کاهش می‌دهد که به تشدید بیشتر مشکل کمک می‌کند. اگر فرد دیابتی یا پیش دیابتی به مصرف مقادیر نسبتاً سخاوتمندانه کربوهیدرات عادت داشته باشد، اثرات این مشکل بیشتر اغراق آمیز می شود. همچنین توجه داشته باشید که سطوح بالای قند باعث می‌شود افراد هم احساس بی‌حالی و هم گرسنگی بیشتری کنند. زیرا انسولین مؤثر کمتر به این معنی است که آنها کمتر قادر به دریافت گلوکز به سلول‌هایی هستند که به انرژی نیاز دارند. اگر در نتیجه مقدار بیشتری غذا خورده شود، کالری اضافی شروع به جذب چربی اضافی بدن می کند که ممکن است به مقاومت بیشتر به انسولین کمک کند.

منبع: diabetes.co.uk