علائم
اگر دیابت دارید، سیستم ایمنی ضعیف – دفاع بدن شما در برابر میکروب‌ها – احتمال ابتلا به عفونت‌هایی از جمله برفک دهان را افزایش می‌دهد.
برفک یک عفونت ناشی از قارچ کاندیدا است. به آن کاندیدیاز یا عفونت قارچی نیز می گویند.احتمال ابتلا برای همه افراد وجود دارد. اما این مشکل برای افراد دیابتی بیشتر است.
وقتی دیابت دارید، سطح قند خون شما خیلی بالاست. اگر آن را کنترل نکنید، در طول زمان باعث آسیب می شود که بدن شما را به محیطی عالی برای عفونت قارچی تبدیل می کند.
وقتی قارچ خارج از کنترل رشد می کند
بسیاری از انواع قارچ ها و باکتری ها به طور طبیعی روی پوست و داخل بدن شما زندگی می کنند. تعادلی بین آنها و سیستم ایمنی شما وجود دارد که آنها را از ایجاد مشکل باز می دارد. اما اگر چیزی به تعادل برسد، باکتری یا قارچ می تواند خارج از کنترل رشد کند و باعث عفونت شود.
دیابت با ایجاد تغییراتی در سلول هایی که به طور معمول با میکروب ها مبارزه می کنند، سیستم ایمنی بدن شما را ضعیف می کند. این امر باعث میشود که بدن شما دفاع و درمان خود را سخت‌تر کند. در نتیجه احتمال ابتلای شما به انواع عفونت ها از جمله برفک بیشتر است.
عفونت های مخمری مشکل خاصی در دیابت هستند زیرا قند به رشد کاندیدا کمک می کند. سطوح بالای قند در خون شما همچنین به معنای سطح بالای قند در عرق، بزاق و ادرار است. این امر باعث می شود که مخمر در مکان هایی مانند دهان و اندام تناسلی شما رشد کند و در نهایت ممکن است به برفک دهان مبتلا شوید.
دیابت همچنین می تواند باعث خشکی دهان شما شود که به تسلط مخمر کمک می کند. علائمی که برفک دهان دارید عبارتند از:
درد در دهان و گلو
لکه های سفید روی زبان، داخل گونه ها و روی سقف دهانتان
قرمزی یا خونریزی در داخل دهان
طعم تلخ یا از دست دادن طعم
ترک در لب ها یا گوشه های دهان شما
برفک در مردان
علائم برفک در مردان عبارتند از:
قرمزی یا تورم یا درد سر (سر) آلت تناسلی
خارش اطراف نوک آلت تناسلی
ترشحات زیر پوست ختنه گاه
بوی تند
درد در هنگام ادرار کردن
ظاهری شبیه کشک سفید روی پوست
تجربه دردناک در حین رابطه جنسی
عفونت های پوستی کاندیدیایی نیز می تواند در اطراف چین های پوست مانند زیر بغل و کشاله ران رخ دهد.
برفک در زنان
علائم برفک واژن (کاندیدیاز ولوواژینال) عبارتند از:
- درد و سوزش
- ظاهر کشک سفید روی پوست
- درد هنگام مقاربت جنسی
- ترشحات سفید واژن
- قرمز شدن ولو (قسمت های خارجی واژن)
- خارش اطراف واژن (واژینیت عفونی)
آیا برفک یک مشکل رایج است؟
برفک دهان یک مشکل رایج و به ویژه برای افراد مبتلا به دیابت است. سطوح بالاتر گلوکز در خون احتمال کاندیدا را بیشتر می‌کند، بنابراین دیابتی‌هایی که در کنترل قند خون خود مشکل دارند، ممکن است خود را مستعد ابتلا به عفونت‌های قارچی کنند.
آیا برفک دهان جدی است؟
دوره های گاه به گاه برفک ممکن است دلیلی برای نگرانی نباشد.
با این حال، اپیزودهای منظم که درمان نمی شوند می توانند منجر به عفونت های جدی تری شوند. برفک دهان یک مشکل ناراحت کننده است و ممکن است به شریک زندگی منتقل شود.
چه درمان هایی برای برفک دهان موجود است؟
برفک دهان ممکن است با کرم های ضد قارچ یا با درمان های خوراکی برفک درمان شود.
درمان‌های برفک دهان معمولاً شامل موارد زیر است:
- ایمیدازول موضعی
- فلوکونازول
- ایتراکونازول
- کلوتریمازول
- کتوکونازول
چگونه می توانم از بروز برفک دهان جلوگیری کنم؟
برای افراد مبتلا به دیابت، کنترل سطح قند خون مطمئناً به کاهش دفعات و شدت شیوع عفونت‌های قارچی کمک می‌کند.
عفونت های تناسلی را می توان با پوشیدن لباس های گشادتر (به ویژه لباس های زیر)، شستن منظم اندام تناسلی، اما از استفاده از صابون ها و شامپوهای معطر کاهش داد.
از کاندیدیازیس دهان می توان با موارد زیر پیشگیری کرد:
- رعایت بهداشت دهان و دندان
- دو بار در روز مسواک زدن
- شستشوی دهان بعد از غذا خوردن
- نخ دندان کشیدن به طور منظم
- استفاده از دهانشویه
- تمیز نگه داشتن دندان مصنوی
- مراجعه منظم به دندانپزشک
خشکی دهان که با نام xerostomia نیز شناخته می شود، به حالتی گفته می شود که در آن دهان فرد دچار کمبود رطوبت می شود و بزاق کافی در دهانش وجود ندارد. در افرادی که دیابت دارند، خشکی دهان به چند دلیل رخ می‌دهد که تقریباً همه‌ی آنها ناشی از کنترل ضعیف قند خون هستند. اول از همه، یکی از دلایل خشکی دهان در دیابت، افزایش ادرار است. افزایش ادرار منجر به دهیدراته شدن بدن میشود و از آنجایی که بزاق دهان اساساً از آب تشکیل شده، زمانی که مایعات بدن در حالت تعادل نیست، تولید بزاق نیز تغییر می‌کند.یک عامل مشابه دیگر که سبب خشکی دهان در افراد مبتلا به دیابت میشود، تغییر در ترکیب بزاق است. بزاق دهان ما علاوه بر آب، حاوی گلوکز و پروتئین نیز هست.
ديابت با کنترل قند خون به گونه ایی ضعیف، ميتواند سبب ايجاد تخريب غدد بزاقي و در نتيجه خشکي دهان شود که متعاقب آن، عوارض متعددي از قبيل:
- تحريک پذيري مخاط خشک
- زخم هاي مينور
- رشد بيش از حد ميکروارگانيزم هايي مثل قارچ هاي فرصت طلب از قبيل کانديدا
- افزايش گلوکز مايع شيار لثه
- بالا رفتن ميزان پوسيدگي هاي دنداني
- افزايش تجمع پلاک
ايجاد شوند. خشکي دهان يک عارضه ناراحت کننده ديابت بوده که ميتواند باعث کاهش کيفيت زندگي فرد شده و با ضعف در کنترل قند خون و داروهاي مصرفي که باعث کم کاري غدد بزاقي ميشوند، ارتباط دارد. نوروپاتي هاي سيستم اتونوم نيز يکي ديگر از عوارض ديابت بوده که بر روي ترشح بزاق تاثير ميگذارد و باعث کاهش آن ميشود، زيرا جريان بزاق به وسيله مسيرهاي سمپاتيک و پاراسمپاتيک کنترل ميشود. دیابت تظاهرات دهاني زيادي مانند:
- سوزش دهان
- تغيير در بهبود زخم
- خشکي دهان
- افزايش بروز عفونت
- عفونتهاي کانديدايي
- بزرگ شدگي دو طرفه غده بزاقي
دارد.
سایر علت‌های خشکی دهان
- وقتی قند بالاست: وقتی قند بالای ۲۰۰ هست از طریق ادرار دفع میشود و فرد دچار پر ادراری میشود و چون آب بدن کم میشود دهان خشک میشود و ادرار زیاد میشود.
- داروهایی که دیابتی ها استفاده میکنند: خیلی از بیماران دیابتی قرصی به نام GLORIPA ، Empagliflozin یاSYNORIPA میخورند که این ادرار رو زیاد می‌کند و دهان خشک میشود و خیلی از بیماران دیابتی وقتی قند بالاست دچار قارچ در دهان میشون یعنی التهاب دهان پیدا میکنند.
خشکی دهان در بیماران دیابتی چه عوارض و نشانه هایی دارد؟
هر کسی ممکن است گاهی اوقات دچار خشکی دهان بشود، اما خشکی دهان در بیماران دیابتی متفاوت است و می تواند برای مدت طولانی وجود داشته باشد که ممکن است منجر به بروز عوارض زیر بشود:
- بوی بد دهان، حتی پس از مسواک زدن
- لب های ترک خورده
- لق شدن دندان ها
- زخم های دهانی
- ایجاد فاصله و فضاهای گسترده تر بین دندان ها
- درد یا احساس سوزش در دهان یا گلو
- زبری زبان
- بزاق غلیظ و چسبناک
- مشکل در جویدن، بلعیدن یا صحبت کردن
راهکارهای رفع خشکی دهان برای کسانی که دیابت دارند
بهترین راه برای جلوگیری از خشکی دهان که در بیماران دیابتی بر اثر قند خون بالا رخ می دهد، این است که با تیم پزشکی خود برای دریافت یک برنامه مناسب جهت مدیریت دیابت مشورت کنند. علاوه بر آن لازم است مواردی را که در ادامه به آن ها اشاره کرده ایم برای کنترل سطح قند خون خود در نظر داشته و آن ها را به طور دقیق رعایت کنند.
- داشتن یک رژیم غذایی سالم و متعادل که شامل میوه ها و سبزیجات مناسب برای افراد مبتلا به دیابت است.
- رعایت تمام توصیه های پزشکی و مصرف درست داروها
- بررسی و اندازه گیری مرتب گلوکز خون
- انجام فعالیت های ورزشی مناسب، تناسب اندام و تعادل وزن
- پرهیز از مصرف الکل، دخانیات، کافئین و هر آنچه که قند خون شما را افزایش می دهد
- دندان های خود را دو بار در روز با استفاده از خمیردندان حاوی فلوراید مسواک بزنید و از لثه های خود مراقبت کنید
- هر روز مقدار زیادی آب بنوشید
- هر روز بین دندان های خود نخ دندان بکشید
- مصرف غذاهای شور و تند را محدود کنید
- به طور منظم (یک یا دو بار در سال) به دندانپزشک مراجعه کنید
علاوه بر مواردی که گفته شد، سایر تغییرات در سبک زندگی می تواند به جلوگیری از خشکی دهان در بیماران دیابتی کمک کند.
افرادی که دیابت دارند بیشتر در معرض خشکی دهان هستند. دیابت، هم ترکیبات بزاق را تغییر می‌دهد و هم بر ساختار غدد بزاقی اثر می‌گذارد. برای پیشگیری از خشکی دهان باید سطح قند خونتان به خوبی کنترل شود. ضمناً فراموش نکنید که به اندازه‌ی کافی آب بنوشید و به بهداشت دهان خود بیشتر اهمیت دهید تا ریسک عوارض را به حداقل برسانید
پاسخ دهید